Jod to mikroelement, bez którego nie powstaną hormony tarczycy: tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3). Odpowiadają one za regulację tempa przemiany materii, rozwój układu nerwowego i thermogenezę. W Polsce profilaktyka jodowa opiera się głównie na soli kuchennej, ale rosnąca popularność diet niskosodowych i wegańskich sprawia, że społeczne spożycie jodu ponownie spada. W tym artykule wyjaśniamy, jakie są konsekwencje niedoboru, gdzie szukać jodu w diecie oraz kiedy warto sięgnąć po suplementy.
Dlaczego jod jest tak ważny?
Tarczyca używa jodu do produkcji hormonów, które wpływają na metabolizm każdej komórki. Niedobór prowadzi do spowolnienia podstawowej przemiany materii, wzrostu masy ciała i obniżenia temperatury ciała. U dzieci i kobiet w ciąży skutkuje zaburzeniami rozwoju mózgu. Zbyt niski poziom jodu zwiększa również ryzyko wola tarczycowego.
Objawy sugerujące niedobór jodu
- chroniczne zmęczenie i uczucie zimna,
- sucha skóra, wypadanie włosów,
- przyrost masy ciała mimo deficytu kalorycznego,
- spowolnione tętno i obrzęki.
Źródła jodu w diecie
Najbogatsze są ryby morskie (dorsz, mintaj) i owoce morza, dostarczające od 100 µg w 100 g produktu. Jajka i nabiał wnoszą umiarkowane ilości, a warzywa zależnie od zawartości jodu w glebie. Sól jodowana (30 mg KI/kg) pozostaje głównym elementem profilaktyki, jednak przy ograniczeniu sodu łatwo o niewystarczające spożycie.
Suplementacja jodem – kiedy i jak?
W sklepie SFD w kategorii Jod znajdziesz tabletki zawierające jodek potasu lub kelp (suszone algi). Standardowa profilaktyczna dawka to 150 µg dziennie dla dorosłych, 200–250 µg dla kobiet w ciąży i karmiących. U osób z chorobą Hashimoto lub nadczynnością tarczycy konieczna jest konsultacja lekarska przed rozpoczęciem suplementacji.
Interakcje i bezpieczeństwo
Nadmiar jodu (>1 000 µg/d) może indukować nadczynność lub niedoczynność tarczycy (efekt Wolffa–Chaikoffa). Nie łącz wysokich dawek jodu z amiodaronem ani środkami kontrastowymi zawierającymi jod bez opinii lekarza. Selen (55–200 µg/d) wspiera dejodynazę konwertującą T4 do aktywnego T3 – warto zadbać o jego odpowiednią podaż.
Praktyczne wskazówki
- Jedz ryby morskie dwa razy w tygodniu.
- Zamiennie używaj soli jodowanej i ziół, by kontrolować spożycie sodu.
- Monitoruj TSH, FT4 i FT3 raz w roku, szczególnie przy diecie wegańskiej.
- W razie wątpliwości skorzystaj z porady specjalistów w sklepie SFD, którzy pomogą dobrać właściwą dawkę i formę jodu.
Podsumowanie
Jod stanowi filar prawidłowej pracy tarczycy i tempa metabolizmu. Ryby, nabiał i sól jodowana to główne źródła, ale przy ograniczeniach dietetycznych warto rozważyć suplementację. Umiarkowana dawka (150 µg) pokrywa dzienne potrzeby większości dorosłych, jednak każdą decyzję o zwiększeniu ilości jodu należy poprzeć badaniami tarczycy i konsultacją ze specjalistą. Przy odpowiednim bilansie mikroelement ten skutecznie wspiera energię, kontrolę masy ciała i ogólną witalność.
